Trump thúc đẩy kế hoạch Khu phi quân sự Gaza, sự thỏa hiệp hiếm hoi của Hamas: sẵn sàng đổi quyền lực lấy lệnh ngừng bắn gây ra cú sốc địa chính trị

1、 Bối cảnh và nội dung cốt lõi của sự kiện

Vào ngày 15 tháng 5 theo giờ địa phương, Tổng thống Hoa Kỳ Trump một lần nữa đề xuất kế hoạch biến Dải Gaza thành "khu vực tự do" tại một cuộc họp bàn tròn doanh nghiệp được tổ chức tại Qatar, tuyên bố rằng "không có gì có thể cứu vãn được ở Gaza" và ủng hộ Hoa Kỳ tiếp quản khu vực này và lãnh đạo công cuộc tái thiết. Đồng thời, ông yêu cầu người dân Gaza di dời đến các nước láng giềng như Ai Cập và Jordan. Kể từ lần đề xuất đầu tiên vào tháng 1 năm 2025, kế hoạch này đã nhiều lần gây ra sự phản đối mạnh mẽ từ các nước Ả Rập và cộng đồng quốc tế, và bị chỉ trích là "cưỡng ép tước đoạt quyền của người dân Palestine".

Đáp lại, một quan chức cấp cao của Phong trào Kháng chiến Hồi giáo Palestine (Hamas), Bassem Naeem, tuyên bố vào cùng ngày rằng Hamas đang đàm phán trực tiếp với Hoa Kỳ và sẵn sàng từ bỏ quyền kiểm soát Gaza và chấp nhận sự quản lý khu vực này của một ủy ban độc lập nếu có thể đạt được lệnh ngừng bắn vĩnh viễn. Naeem nhấn mạnh rằng thỏa thuận ngừng bắn cần bao gồm các điều kiện như Israel rút quân, dỡ bỏ lệnh phong tỏa, cho phép viện trợ nhân đạo vào và phản đối bất kỳ kế hoạch nào nhằm cưỡng chế di dời cư dân.

Tuy nhiên, vào ngày Trump tuyên bố, Lực lượng Phòng vệ Israel vẫn tiếp tục tiến hành các cuộc ném bom dữ dội vào Gaza, khiến ít nhất 82 người thiệt mạng, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em. Hamas lên án "nỗ lực áp đặt các điều kiện trong hỏa lực pháo binh" của Israel và chỉ ra rằng các hành động quân sự của Israel đã khiến hơn 53000 người tử vong ở Gaza, trong đó một phần ba là trẻ em.

2、 Phản ứng quốc tế và trò chơi địa chính trị

Các nước Ả Rập và các tổ chức quốc tế: Ai Cập, Jordan, Ả Rập Xê Út và các nước khác đã tái khẳng định sự phản đối của họ đối với kế hoạch “Di cư dân số Gaza”, nhấn mạnh quyền của người Palestine được ở lại quê hương của họ. Thứ trưởng Tổng thư ký Liên hợp quốc phụ trách các vấn đề nhân đạo Fletcher chỉ trích chính sách phong tỏa của Israel là “sử dụng nạn đói làm con bài mặc cả” và cảnh báo rằng khoảng 470.000 người ở Gaza đang phải đối mặt với “nạn đói thảm khốc”.

Hoa Kỳ và Israel: Mặc dù Nhà Trắng không trực tiếp phản hồi đề xuất của Hamas, nhưng nhấn mạnh rằng 'Hamas cần thả tất cả các con tin và giải giáp trước'. Thủ tướng Israel Netanyahu tuyên bố rằng các cuộc đàm phán sẽ "tiến triển trong tiếng súng" và tuân thủ mục tiêu kiểm soát toàn diện Gaza.

EU và Nga: EU kêu gọi cả hai bên thực hiện thỏa thuận ngừng bắn, trong khi Nga ủng hộ việc Palestine phản đối việc di dời cưỡng bức và nhấn mạnh rằng vấn đề Gaza cần một giải pháp chính trị.

3、 Phân tích tác động đến thị trường vàng

Biến động ngắn hạn: cuộc chiến giằng co giữa rủi ro địa chính trị và kỳ vọng chính sách

Hiệu ứng con dao hai lưỡi của việc né tránh rủi ro: Kế hoạch của Trump và phản ứng của Hamas đã làm gia tăng sự bất ổn của tình hình Trung Đông, khiến Chỉ số rủi ro địa chính trị (GPR) tăng vọt 15% chỉ trong một ngày, đẩy giá vàng phục hồi lên 32552 đô la/ounce trong phiên giao dịch đầu ngày 16 tháng 5 của thị trường châu Á, tăng hơn 4% so với mức thấp của ngày hôm trước là 3120,64 đô la/ounce. Tuy nhiên, kỳ vọng dao động của thị trường đối với thỏa thuận ngừng bắn đã dẫn đến giá vàng biến động đáng kể, với biên độ 125 đô la.

Tác động kìm hãm của đồng đô la Mỹ và trái phiếu kho bạc Mỹ: Mặc dù rủi ro địa chính trị gia tăng, dữ liệu PPI yếu của Mỹ trong tháng 4 (giảm 0,5% so với tháng trước) đã củng cố kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất, khiến chỉ số đồng đô la Mỹ giảm xuống 100,82 và lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm xuống 4,435%, hỗ trợ cho vàng. Tuy nhiên, lập trường thận trọng của các quan chức Cục Dự trữ Liên bang về lộ trình cắt giảm lãi suất (như tuyên bố của Phó Chủ tịch Jefferson rằng "lãi suất chính sách đang ở vị thế tốt") đã hạn chế không gian tăng giá vàng.

Kế hoạch "Khu vực tự do Gaza" của Trump và đề xuất ngừng bắn của Hamas đã làm trầm trọng thêm tình hình phức tạp ở Trung Đông, khi thị trường vàng cho thấy sự biến động cao giữa nhu cầu trú ẩn an toàn và kỳ vọng về chính sách.